İrfan Sohbetleri – Ömer Tuğrul İnançer

İçinde bulduğumuz 21. yüzyılda şehirler o kadar büyüdü ve geceler o kadar aydınlık ki mehtap güzelliğinin farkında olma nimetinden biraz uzaklaştık. Mesela İstanbul’da yıldız seyretme imkanı yoktur, ne zaman semaya baksak mahallenin ışıklarından dolayı yıldızları göremiyoruz. Yıldızların aydınlığı yok zannedenler, mehtabı eski güzelliği ile artık kalmadı zannedenler oluyor.

Türk Musikîkisinin çok ciddi bir şahsiyet olduğunu bilmeyen cahillerin “Arap müziğinden almadır, Bizans müziğinden almadır” iftiraları sırasında “Arap değil mi, ya lelli..” diyerek küçümserler. Halbuki Arap ya lelli demez, “ya leyl” der yani “Ey gece”… Çöl ortamında su buharı ve bakteri olmaz dolayısı ile sema daha berak ve temiz gözükür. Gündüzün sıcağı ve çölün rahatsızlığı yerine gecenin serinliği ve mehtabın aydınlığı Ey gece, ey güzellik diye feryad ederler.

Biz sadece güneşin yaşadığımız nokta ile yaptığı açıdan dolayı oluşan gece ve gündüzü düşünüyoruz. Bir de gönlümüzün gecesi, gönlümüzün gecesini aydınlatan mehtap var. O mehtabı ne zaman gözlemeye başlayacağız?

Sevginin aşk noktası “benim sevdiğimi herkes sevsin” demektir. Hakiki sevgili odur. Sevgiliyi genelin güzel gördüğü şeylerle anlatmak genel bir kaidedir. Bizlerin insan olarak sevgimizin odak noktası Fahr-i Kainât Efendimiz’dir. Fakat Muhiddin İbn-i Arabî Hazretleri Cabir bin Abdullah Hazretleri’nden nakledilen bir hadise dayanarak Resûllah Efendimizi aya ve güneşe benzetenlere biraz sitemde bulunuyor. “O’nun (sav) nurunun üçte birinin, üçte birinin, üçte birinin, üçte birinden yaratılmış olan ay ve güneş ile O kıyas mı kabul eder” diyor… (04:30)

Alvarlı Efe diye bilinen Şeyh Lütfü Efendi’nin peder-i âlilerinindir bu güfte… Gedaî Hazretleri, O da Nakşî şeyhidir. Bendeniz bütün dertlerimizin dermanının Fahr-i Kainât Efendimiz’de olduğuna kati iman sahibiyim. Ne derdimiz varsa dermanı O’nda mevcuttur. Eğer derman bulamıyorsak Efendimiz’i iyi tanımadığımızdandır. (14:30)

Biz aynaya bakmayı çok ihmal ediyoruz. Sadece sakal tıraşı olurken, saç tararken, kıravat bağlarken değil, “ben kimim” derken de aynaya bakmalıyız ki aynada kendimizi görmeyiz, kendimizi görmemiz için kendimiz olmaktan sıyrılmamız icab eder. Ona “mutu kable ente mutu” derler. Aynada görünen aksimizdir, yansımamızdır.

Kendini tanırsan Hakk’ı tanımış olursun. Bunların hepsi hadis-i şeriflerden esinlenerek söylenmiş sözler değil mi? Hakikat bu kadar kalabalık değildir, hakikat bir tanedir. Büyükler bizlere anlatmak için muhtelif şekillerde söylemişlerdir: “Allah dost diger nist”. Bundan ibarettir. (22:00)

“Aşk nedir nasıldır bilen var mı

Sevipte her zaman gülen var mı

Ben seviyorum demek çok kolay

Hadi öl denince ölen var mı

Sevipte her zaman gülen var mı”

Beste: Avni Anıl, Güfte: İlham Behlül Pektaş

Avni abinin şarkısındaki bir mısraya itirazım var. “Hadi öl deyince ölen var mı” Var… Allah tüm şehitlerimizin derecâtını âli eylesin, onlar Allah, Resûlullah, vatan, bayrak aşkını hadi öl deyince ölecek kadar yaşamışlardır. Allah cümlesinin şefaatine nail etsin.

Seyyid Seyfullah Hazretleri’nin bu güftede başka bir sözü daha vardır:

Gece ve gündüz dünya hayatı içindedir. Devamlı aydınlık içinde olanların güneş aydınlığına ihtiyacı kalmaz. (33:10)

Hazineye sahip olmak marifet değildir, nereye kullandığın marifettir. Hz. Mevlâna su hayattır ancak nasıl baştan önlem almazsan sel suyun celalidir, laf da öyledir diyor. Onun için atalarımız ne güzel söylemişler “Boğaz dokuz boğumdur, dokuz defa düşüneceksin, bir defa söyleyeceksin” Gönül kırmak hem sesin tonu ile olur, hem söylediğin kelime olur. O yüzden ne söylediğin kadar nasıl söylediğin de önemlidir.

Dünya malı denen şey para ismi ile isimlendirilir. Para iyi bir şey değildir, helal olsa hesabı var, haram olsa azabı var. Huzurullah’da verilecek imtihanın kolay olması için gerekli olan paraya “benim” dememektir, “benim” deme yeter. “Benim” demeyince düğüm düğüm üstüne atmazsın, kasalarda saklamazsın, ihtiyaç sahiplerine dağıtırsın.

Bir lokma, bir hırka diye tarif olunan mütevazi hal bizde maddi hal haline empoze edilip müslümanların ekonomik hayattan uzaklaştırılmasına ve bu nedenle pasifize edilmesine sebebiyet vermiştir, bu da doğru düşünmemiz gereken bir noktadır. Muzaffer Efendim bize şöyle dua ederdi: “Allah cebinizde çok gönlünüzde yok etsin”. (42:50)

Ömrün bahar mevsimi ile alakalı şarkı azdır ama ömrün hazan mevsimi ile ilgili şarkı çoktur. Bizim ibadet zamanlarımızın üzerinde bulunduğumuz arz noktası ile güneş arasındaki açıya göre hesaplanmış olduğunu bilmemiz lazımdır. Yani güneşin bir tesiri var. Günlük faaliyetin sadası gece azalır. Onun için öğlen ve ikindi namazlarımız hafi okunur. Ama sabah, akşam ve yatsı cehridir, bunda da ayrı hikmet vardır.

Güneşin doğuşunu seyrettiğin anda o gün dinç olursun. Hatta güneş üzerine uyurken doğmazsa uyku saatin az olsa da dinç olursun. Makine gibi 8 saat çalışma, 8 saat uyku, 8 saat serbest vakit gibi 24 saati üçe bölmek standart olarak doğru değildir. Doğru olsaydı kışın geceleri uzun, yazın gündüzleri uzun olmazdı. Güneş üstüne doğmadığı zaman mutlaka o gün daha dinç olursun. Denemesi bedava.

Karanlık basınca o karanlığın karanlığı ruha gelir. Öyleyse gönlümüzü aydınlatacak batmayan bir güneş lazımdır, vesselâm… (55:10)

O kadar aşikâr, açık seçik sözler ki tefsirine ihtiyaç duyanlar -kimse kusura bakmasın ama- ancak eblehlerdir. “Hakk’dan ayân bir nesne yok” Ayan beyan diye günlük kelime kullanıyoruz ama yaşadığı dönem birkaç asır önce olan bir zat olunca eski lisandır ben anlamam diye peşin hüküm veriyoruz. Buradaki gözsüz görmeyen manasınadır, kör manasına değildir. Körler de görürler, gönül gözleri ile… Bağdat Mevlevihanesi Şeyhi Musullu Hafız Osman Efendi çocukken üvey annesi gözlerini kör etmiş, bu zat kanun çalıyor, bestekar… Gavsi Bey Yenikapı Mevlevihanesi’nin tarihsel olarak son postnişini, Baki Dede Efendi Hazretleri’nin mahdumu… Ya kendisi ya da biraderinin doğum haberi geldiğinde Musullu Hafız Efendi Abdülbaki Dede Efendi Hazretleri’nin huzurunda, şiir okumaya başlıyor, 30 beyit okuyor, son beytinde de tarih düşüyor, o anda!… Kim kör… (64:00)